ظروف مسی، یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین وسایل منازل هستند و سالیان زیادی است که در خانه‌های ایرانی استفاده می‌شوند. با توجه به تحولات جدیدی که در دنیای مد و دکوراسیون رخ داده، طراحان داخلی و صنایع دستی تلاش کرده‌اند تا با استفاده از تکنیک‌های نوین برای تغییر رنگ ظروف مسی، آنها را به محصولاتی زیبا و منحصر به فرد تبدیل کنند.
هر چند که ظروف مسی به عنوان یکی از محصولات محبوب در خانه‌ها استفاده می‌شوند، اما باید دقت داشت که این ظروف نیز مانند سایر ظرفها، به شرطی که به درستی نگهداری نشوند و در معرض عوامل مختلف قرار بگیرند، تیره و کدر می‌شوند و رنگ خود را از دست می‌دهند. تغییر رنگ مس می‌تواند باعث کاهش جذابیت این فلز و عدم تمایل به استفاده از ظروف مسی شود. یکی از عوامل اصلی تغییر رنگ ظروف مسی حرارت و دمای بالا است. وقتی که یک ظرف مسی در معرض حرارت بسیار قرار می‌گیرد، قلع موجود در آن از بین می‌رود و رنگ آن تغییر می‌کند. بنابراین، در مواقعی که ظرف مسی خالی در معرض حرارت قرار می‌گیرد، این تغییر رنگ دو چندان می‌شود. همچنین، شستن ظروف مسی با وسایل و مواد نامناسب نیز می‌تواند باعث از بین رفتن قلع و به تبع آن تغییر رنگ ظروف مسی شود. ظروف مسی که تغییر رنگ می‌دهند ممکن است به رنگ سبز و یا سیاه تبدیل شوند که هر کدام تحت تاثیر عوامل مختلفی تغییر رنگ می‌دهند.
علت سیاه شدن ظروف مسی چیست؟
قرار گرفتن ظرف مسی در برابر حرارت و شعله زیاد یکی از مهم‌ترین عوامل سیاه شدن ظروف مسی می‌باشد. سیاه شدن ظروف مسی ممکن است به دلایل مختلفی از جمله اکسیداسیون، تغییر رنگ در نتیجه تماس با مواد شیمیایی، آب و هوای مرطوب، نور خورشید و حتی لمس پوست انسان برای مدت طولانی باشد. اکسیداسیون یکی از شایع‌ترین علل سیاه شدن ظروف مسی است که در اثر واکنش آن با اکسیژن هوا رخ می‌دهد. از جمله عواملی که باعث کدر و سیاه شدن ظروف مسی در طول زمان می‌شود، می‌توان به استفاده از کلر و سایر مواد ضد عفونی کننده در آب و نگهداری غذا در ظروف مسی برای مدت زمان طولانی، اشاره کرد.
علت سبز شدن ظروف مسی چیست؟
با گذر زمان ظروف مسی ممکن است سبز شوند، این رنگ سبز به دلیل اکسیداسیون مس در ظروف است. در واقع، مس با اکسیژن هوا و رطوبت واکنش داده و تشکیل لایه‌هایی از کربنات مس ایجاد می‌کند که به صورت رنگ سبز بر روی سطح ظروف ظاهر می‌شود. این پدیده بیشتر در مکان‌هایی با هوای مرطوب و دمای بالا رخ می‌دهد. علاوه بر این، مصرف غذاهای اسیدی نیز می‌تواند این فرآیند را تسریع کند.
چگونه از سیاه شدن ظروف مسی جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از سیاه شدن داخل قابلمه مسی و ثابت ماندن رنگ مس باید در شست و شوی آن، دقت کافی داشته باشید.
سعی کنید برای شست و شوی ظروف مسی موارد زیر را رعایت کنید:
- برای شست و شوی ظروف مسی به جای استفاده از مایع ظرفشویی از پودر لباسشویی استفاده کنید.
- برای شست و شوی ظروف مسی از یک اسکاچ نرم استفاده کنید و از اسکاچ زبر و خشن استفاده نکنید.
- برای تمیز کردن ظروف مسی از سس گوجه یا رب گوجه فرنگی هم می‌توانید استفاده کنید. البته استفاده از سس گوجه فرنگی به دلیل سرکه استفاده شده در آن، پرکاربردتر می‌باشد.
- برای تمیز کردن بخش‌های بسیار کثیف ظروف مسی، می‌توانید یک قاشق غذاخوری نمک، یک فنجان سرکه سفید و کمی آب را در یک ظرف جوشانده و به مدت چند ساعت در آن قرار دهید. سپس با استفاده از محلول صابون و آب گرم ظروف را شسته و در نهایت آنها را با آب بشویید و خشک کنید.
- استفاده از پولیش مس می‌تواند به شما در از بین بردن لکه‌های روی ظروف مسی و حفظ درخشندگی آنها کمک کند.
- برای شستن ظروف مسی اصلا از ماشین ظرفشویی استفاده نکنید و بعد از شست و شو سریعا آن را خشک کنید.
- چنانچه لایه‌ی پوششی ظروفی که استفاده می‌کنید از بین رفته باشد، نباید آنها را برای پخت و پز به کار ببرید. چرا که در این شرایط، مس اضافی در کبد ذخیره می‌شود و باعث اختلال در عملکرد کبد می‌شود و می‌تواند منجر به مسمومیت شود که با علائمی همچون تهوع، استفراغ و اسهال همراه است.
- جهت پیشگیری از ورود زیاد مس به غذا و خراب شدن لایه داخلی ظروف مسی، توصیه می‌شود که در هنگام پختن غذاهایی با خاصیت اسیدی و ترش، از ظروف غذایی مسی استفاده نکنید.
نکات مهم برای پخت و پز صحیح در ظروف مسی
پخت و پز در ظروف مسی نیازمند رعایت نکاتی است که به کمک آنها غذای شما به سالم‌ترین شکل ممکن تهیه می‌شود. برای پخت و پز در ظروف مسی حتما نکات زیر را رعایت کنید:
- برای پخت غذا در ظروف مسی از شعله پخش کن استفاده کنید.
- از قاشق چوبی جهت پخت و پز در ظروف مسی استفاده کنید.
برای جدا نشدن لایه داخلی ظرف مسی به جای استفاده از قاشق فلزی از قاشق چوبی استفاده کنید.
- در ظروف مسی غذا را سرخ نکنید.
اگر به بازارهای قدیمی در شهرهایی مانند زنجان، کرمان و اصفهان سر بزنید، مسلماً مسگران با سابقه حرف شما را تأیید خواهند کرد که روغن داغ شده و سرخ‌کردن مواد غذایی در قابلمه یا تابه مسی کار نادرستی است و باعث زودتر خراب شدن ظرف مسی خواهد شد. بنابراین، اگر شما می‌خواهید غذای خود را بپزید، بهترین روش این است که مرحله سرخ‌کردن را در یک ظرف جداگانه انجام دهید و برای شروع پخت و جا افتادن غذا از قابلمه‌هایی که از جنس دیگری ساخته شده‌اند، مانند ظروف استیل یا غیره، استفاده کنید.
- در ظروف مسی غذا را نگهداری نکنید.
استفاده از ظروف مسی برای نگه داشتن غذا در یخچال توصیه نمی‌شود. زیرا بیشتر مواد غذایی دارای محیط اسیدی هستند و نگهداری طولانی مدت آنها در ظرف مسی می‌تواند باعث آسیب به آنها شود. بهتر است از ظروفی با جنس پلاستیکی و شیشه‌ای برای نگهداری غذا در یخچال استفاده کنید.